Skąd dokąd

Początek inwazji Rosji na Ukrainę. Miliony osób próbują wydostać się z terenów zagrożonych ostrzałem i okupacją, ale dostępne środki transportu nie docierają do najdalszych zakątków rozległego terytorium. Poszukujący bezpiecznego schronienia Ukraińcy wsiadają bez zastanowienia do zakurzonego vana na obcych rejestracjach.

Ludzie zawieszeni w czasie i przestrzeni, w obliczu niepewnego tu i teraz, decydują się na porzucenie tego, co mają najcenniejsze. Dla niektórych są to nie tylko najbliżsi i cały dorobek życia, ale też krowa, kot, czy przesiąknięte wspomnieniami podwórko za domem. Kijów, Czernihów, Charków, Kramatorsk, Zaporoże, Czugujew, Bachmut. Samochód przemierza dziesiątki tysięcy kilometrów, nieraz z liczbą pasażerów ponad dopuszczalne normy, pełniąc rozmaite funkcje: poczekalni, szpitala, schronu, a przede wszystkim przestrzeni do zwierzeń i wyznań, którymi w sposób naturalny zaczynają dzielić się współtowarzysze podróży z przypadku. Słowa przeplatają się z surowym krajobrazem naznaczonej zniszczeniami Ukrainy widzianym z okien ich tymczasowego domu, konfesjonału na kółkach. Opowieści płyną, i podobnie jak wojna, zdają się nie mieć końca. 

„Skąd dokąd” to zapis wielogłosowej narracji. Portret zbiorowy złożony z doświadczeń ludzi, którzy mają jeden cel: znaleźć bezpieczne schronienie. W vanie, ich tymczasowym azylu, zniesione są różnice płci, wieku, koloru skóry, sprawności fizycznej, pochodzenia, tożsamości, poglądów czy wiary. W języku ukraińskim „skąd” (звідки / zvidky) i „dokąd” (куди / kudy), to też rutynowe pytania zadawane podczas próby przebicia się przez liczne punkty kontrolne, rozmieszczone na terenie Ukrainy.

Film debiutował na festiwalu Millennium Docs Against Gravity, gdzie zdobył główną nagrodę w Konkursie Polskim oraz nagrodę Stowarzyszenia Kin Studyjnych, a następnie miał swoją światową premierę na Festiwalu Filmowym w Cannes. Od tego czasu był pokazywany na blisko 60 festiwalach w Polsce i za granicą, zdobywając liczne wyróżnienia, m.in. główną nagrodę jury w Konkursie Międzynarodowym podczas Sheffield DocFest, nagrodę Pare Lorentz przyznawaną przez International Documentary Association, główne nagrody festiwali w Odessie, Zurychu, Hamburgu, Chicago. Film premierował też na TIFF-Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Toronto czy DMZ Docs w Korei Południowej. 

„Skąd dokąd” znalazł się na shortliście 15 filmów 96. Nagród Amerykańskiej Akademii Filmowej – Oscarów® w kategorii Najlepszy Pełnometrażowy Film Dokumentalny (Best Documentary Feature Film) oraz został nominowany do 26. Polskich Nagród Filmowych – Orlów, w kategorii Najlepszy Film Dokumentalny i otrzymał wyróżnienie w plebiscycie Złote Taśmy, wręczonego przez Koło Piśmiennictwa Filmowego Stowarzyszenia Filmowców Polskich, czyli polską sekcję Międzynarodowej Federacji Prasy Filmowej FIPRESCI.

Dokument Maćka Hameli triumfuje także w Polsce, wygrywając nagrody dla najlepszego dokumentu na Festiwalu Filmowym Opolskie Lamy, Festiwalu Mediów Człowiek w Zagrożeniu czy Festiwalu Filmowym Ukraina.